De ander als vreemde en gelijke: het is een thema dat onze maatschappij al enige tijd in al haar geledingen beroert. Vaak neemt dit de vorm aan van discussies over de plaats van de zogenaamde ‘allochtoon’ (de migrant, de vluchteling, ….) in ‘onze’ gemeenschap. Het toont de effecten van de globalisering, zowel in de grote
politieke bewegingen (we hebben nog maar net de hele heisa rond de Turkse president Erdogan gehad) als in de kleine dagdagelijkse bezigheden (met de ondertussen klassieke discussies rond bourkini, hoofddoek, het al dan niet gemakkelijk werk vinden voor wie een wat vreemdere naam heeft, …).

Het spreekt voor zich dat het klinische veld hier niet zomaar buiten staat: ook daar worden we geconfronteerd met deze veranderende wereld, hoe een subject daarin zijn weg zoekt en hoe wij daar als clinicus mee omgaan. Het doet heel diverse vragen rijzen over de verhouding tussen migratie en psychopathologie, de angst voor het onbekende en het al dan niet zoeken van begrenzing, het belang van een transculturele psychiatrie, de psychische begeleiding van getraumatiseerde vluchtelingen, … Anders gesteld: het feit dat zowel mensen als grenzen al een hele tijd in beweging zijn gekomen, noopt ons een aantal evidenties tussen haakjes te plaatsen. Het roept vragen op over de ander, maar onvermijdelijk ook over onszelf. Wat is onze verhouding met het vreemde? Hoe ontvangen we dit? Waar proberen we een ander in te passen in ons eigen denkkader? Welke afgrenzing en welke openheid hebben we nodig? Het zijn slechts
enkele van de vele mogelijke vragen.

Wanneer we deze au sérieux nemen, dan blijkt algauw dat dit niet zomaar te vatten is in het gemakkelijke schema ‘autochtoon versus allochtoon’. Veel fundamenteler stelt zich de vraag welke verhouding we kunnen uitvinden met het vreemde en gelijke als dusdanig. De praktijk en de ethiek van de psychoanalyse kan hierbij een ruimte zijn waarbinnen particulier subject en ruimere maatschappij zich deze vragen kan stellen. Tegelijk roept deze evolutie ook vragen op voor de psychoanalyse zelf en ruimer voor eenieder die werkzaam is in het klinische veld.

Mogen deze vragen de inzet vormen van onze studiedag.