Het fantasma
20 januari 2016 HET FANTASMA; in gesprek met het reële? Het Reële insisteert. Het verwart en ontregelt – de recente aanslagen in Parijs getuigen ervan. De klinische praktijk laat evenwel evenzeer zien hoe een subject op een particuliere manier dit Reële ontvangt, bewerkt én aldus vormgeeft. Het was bijvoorbeeld opmerkelijk hoe verschillend analysanten al dan niet spraken over het ‘collectief’ traumatiserende van de Parijse horror. Het fantasma kan daarbij fungeren als een interpreterend en aldus filterend mechanisme - wat niet wegneemt dat de vraag blijft insisteren naar de verhouding tussen Reële en fantasma. Dit waren dan ook twee essentiële elementen op Freuds parcours met de psychoanalyse: enerzijds de ontdekking van het [...]
Euthanasie en psychisch lijden
27 april 2016 EUTHANASIE EN PSYCHISCH LIJDEN, een vraag voor het medisch model in de geestelijke gezondheidszorg? In ons land is euthanasie op grond van psychisch lijden alleen, een hevig onderwerp van discussie. De debatten leren ons dat het nodig is om, voorbij de bestaande, maar meestal impliciet blijvende ideologische opposities, de aangebrachte argumenten te situeren, te contextualiseren, te historiseren. We menen dat het interessant kan zijn om ook het psychoanalytisch gezichtspunt in dit debat in te zetten. Wat zegt bijvoorbeeld het argument van zelfbeschikking, zo massaal ingeroepen in deze context? Wat zegt het over het mensbeeld dat daarmee verdedigd wordt? Is een mens inderdaad iemand die helder in zijn gedachten [...]
Psychoanalytisch werken met kinderen & jongeren
12 oktober 2016 Psychoanalytisch werken met kinderen & jongeren. Kliniek van de privé-praktijk en de instelling Freud liet het werken met kinderen voornamelijk aan zijn dochter over. Ook Lacans klinische ervaring was op dit punt eerder beperkt. Waar halen hedendaagse analytici de mosterd? Het dagelijks psychoanalytisch werk met kinderen en jongeren doet vragen rijzen. Zo is er de vraag naar het verschil: wat is er anders in het werken met kinderen en jongeren dan in het werken met volwassenen? Wat betekent het te werken met een onbewuste in volle ontwikkeling? Wordt het werk bemoeilijkt door de fysieke, niet louter imaginaire, aanwezigheid van een of meerdere ouders? Is het werken met de [...]
De ander als vreemde en gelijke in klinisch werk
26 april 2017 WANNEER GRENZEN EN MENSEN IN BEWEGING KOMEN. De ander als vreemde en gelijke in het klinisch werk. De ander als vreemde en gelijke: het is een thema dat onze maatschappij al enige tijd in al haar geledingen beroert. Vaak neemt dit de vorm aan van discussies over de plaats van de zogenaamde ‘allochtoon’ (de migrant, de vluchteling, ….) in ‘onze’ gemeenschap. Het toont de effecten van de globalisering, zowel in de grote politieke bewegingen (we hebben nog maar net de hele heisa rond de Turkse president Erdogan gehad) als in de kleine dagdagelijkse bezigheden (met de ondertussen klassieke discussies rond bourkini, hoofddoek, het al dan niet gemakkelijk werk [...]
Encore, 50 years later
19 april 2023 ENCORE, 50 years later... In 1972-1973, Lacan gave his 20th seminar, for an audience steadily growing in number, causing, so it seems from listening to the audio-recordings, some fatigue and even, at times, some despair on his part. The effort made by Lacan is quite impressive – during this seminar he is paying his price by trying to articulate something about the sexual relationship and its impossibility. What is there to say, from an experience that is to be called psychoanalytical, about that which makes us be driven to enjoy, again and again? How to speak adequately about sex, its relation to pleasure, pain, enjoyment? How to avoid [...]
Klinisch werk
22 maart 2023 KLINISCH WERK, wat is dat eigenlijk? De kliniek, wat is dat eigenlijk? Het is een vraag die ons op een onverwacht moment toewaaide, maar zeer pertinent is. We mogen ze dan ook niet zomaar van tafel vegen, wel integendeel: misschien nog meer dan ‘de psychiatrie’ of ‘de geestelijke gezondheidszorg’ is ‘de kliniek’ een notie die we moeten koesteren – met name door ze vanuit de psychoanalyse blijvend te ondervragen. Het is een concept dat onlosmakelijk verbonden is met deze van de logica van het subject, de ethiek die deze ondervraging schraagt en de concrete positie die we van daaruit innemen. Het vormt in die zin evenzeer een verzetsbeweging [...]
Psychose bij kinderen
25 januari 2023 Psychose bij kinderen Waloezie Wat leert ons de kliniek met betrekking tot het vraagstuk van de psychosen bij kinderen? Welke plaats kan dit concept krijgen binnen de hedendaagse kliniek? En welke repercussies heeft de differentiaaldiagnostiek autisme - psychose voor de behandeling van deze jonge subjecten? In oktober 1967 vond in Parijs, op initiatief van Maud Mannoni, het tweedaagse congres ‘Journées d’études sur les psychoses chez l’enfant’ plaats. Jacques Lacan hield er de slotrede. En Donald Woods Winnicott liet er zijn bijdrage ‘The aetiology of infantile schizophrenia in terms of adaptive failure’ voorlezen. Hij verwijst naar het gegeven dat hij zo’n veertig jaar geleden zijn standpunt ontwikkelde met betrekking [...]
Symposium film & psychoanalyse
30 november 2022 "UN MONDE D'INTRANQUILLES" Symposium film en psychoanalyse In hetzelfde jaar dat Freud en Breuer hun Studies over Hysterie publiceren, ervaart de wereld ook voor het eerst de verwondering en het spektakel van de cinématographe van de gebroeders Lumière. Psychoanalyse en film groeiden de voorbije eeuw uit tot invloedrijke velden tot ver buiten hun eigen grenzen. Botsingen, dialogen en wederzijdse inspiratie blijven hun complexe relatie typeren en moedigen aan tot een niet-eindigende ketting van reflecties. Aan dit tijdloze gesprek wil deze dag een singulier stukje toevoegen. Dit symposium kwam tot stand in de samenwerking tussen GPP’s Filmatelier, Idesça en het RITCS, en stelt de ontmoeting tussen de filmmaker en de psychoanalyticus centraal. We [...]
Lacan’s Televisie
27 april 2022 LACAN'S TELEVISIE Zeven uur met Jacques Lacan "Je hoeft slechts mijn Televisie te bekijken: ik ben een clown. Neem er een voorbeeld aan en imiteer mij niet! Het sérieux dat me beroert, is de serie die jullie vormen” – aldus becommentarieert Lacan zijn eigen optreden. Het opzet van de televisie-uitzending was nochtans eenvoudig: de Franse analyticus beantwoordt een aantal vragen. Wat is dat toch, het onbewuste? Is genezing een fantasma? Hoe verhoudt de psychoanalyse zich tot de psychotherapie en tot de menselijke miserie? Valt er van de psychoanalyse iets te verwachten van de liefde? Valt er überhaupt iets te verhopen van een analyse? Wat kan ik als mens [...]
Oliver Sacks
23 maart 2022 OLIVER SACKS De arts die de mens niet uit het oog verliest De psychoanalyse is altijd de dialoog aangegaan met andere velden, niet in het minst met de geneeskunde – waaruit ze in zekere zin ook ontstaan is. Er zijn dus historische argumenten om blijvend tijd te maken voor een dialoog tussen beide domeinen, maar evengoed klinische en theoretische. De Britse arts Oliver Sacks leek ons hiertoe een uitgelezen gesprekspartner. Als medicus was hij immers zijn hele leven gefascineerd door de opmerkelijke neurologische of psychiatrische symptomen waar zijn patiënten aan leden. Zijn carrière leest als een ware ontdekkingstocht langs tot de verbeelding sprekende medische verschijnselen. Zijn engagement als [...]
